İllərdir ki, plansız tikintilərin, aparıldığı Bakının Baş planının hazırlanması yenə də gündəmə gəlib.
“Yaradıcı sənayelər: dayanıqlı inkişaf və məşğulluq üçün yeni imkanlar” nazirlər panelində çıxış edən Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin sədrinin birinci müavini Anar Quliyev bildirib ki, Bakı şəhərinin bundan sonrakı inkişafını planlı şəkildə aparmaq lazımdır. Buna görə də Bakının baş planı üzərində işə başlanılıb.
Komitə rəsmisi qeyd edib ki, davamlı inkişafın təmin edilməsi üçün Bakının ərazilərindən səmərəli istifadə olunmalıdır. Bakının Baş planının formalaşdırılmasında çoxmərkəzli yanaşma tətbiq edilməlidir:
“Bu gün Bakının tək mərkəzi var. Bu da yaranan çətinliklərdən biridir. Digər prioritet istiqamət milli mədəni irsin qorunması və gələcək inkişafın bu memarlıq irsinin nəzərə alınaraq təmin edilməsidir. Digər prioritet istiqamət şəhər iqtisadiyyatının postsənaye dövrünə mərhələli keçidini təmin etməkdir”.
Anar Quliyev həmçinin bildirib ki, yaradıcı sənayelərin inkişaf etdirilməsi üçün şəhərlərin planlaşdırılmasında yeni yanaşma tələb olunur. Onun sözlərinə görə, dünya əhalisinin yarıdan çoxu şəhərlərdə yaşayır:
“21-ci əsrin ortalarında şəhərlərdə yaşayanların faizi 60, hətta 80-ə çata bilər. Bu isə şəhərlər qarşısında yeni çağırışlar qoyur. Əsas çağırış isə şəhərlərin infrastrukturunun müasir tələblərə uyğunlaşdırılmasıdır”.
Qeyd edək ki, son on il ərzində paytaxtın inkişafı danılmaz olsa da, bu inkişaf və gözəllik həm də nizamsızlıqla müşayiət olunur. Nizamsızlıq nəticəsində binalar bir-birinə yaxın məsafələrdə tikilir, nəticədə küçələr daralır, şəhərdə sıxlıq artır. Eləcə də bəzən şəhərin bəzi küçələrində aparılan təmir işlərindən sonra məlum olur ki, yolun altından keçən qaz xətti nəzərə alınmayıb. Yenidən söküntü işləri başlanır və küçə təmir üşün yenidən bağlanır. Digər tərəfdən isə məlumdur ki, son onilliklər ərzində bina tikintisində daha çox göydələnlərin inşasına üstünlük verilib ki, bu cür tikililər də Bakının relyefi üçün əlverişli hesab olunmur. Mütəxəssislər hesab edirlər ki, çoxmərtəbəli binaların tikintisi şəhərdə sürüşmə təhlükəsi yaradır. Onların əksəriyyəti şəhərsalma qaydalarına uyğun deyil. Problemin digər tərəfi isə ondan ibarətdir ki, əksər yeni tikilən hündürmərtəbəli binalar Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi tərəfindən istismara qəbul edilməyib.
Bütün bunlar sual doğurur, paytaxtda aparılan işlər hər hansı bir plana əsaslanmırmı? Bəs, daha əvvəllər aparılan tikintilər nəyə əsaslanıb?
“Cümhuriyət” qəzetinin araşdırmasına görə, Bakının ilk Baş planı 1898-ci ildə hazırlanıb. Bu Baş plan o dövrün məşhur memarı N.A. fon Der Nonne tərəfindən hazırlanıb. 1932-ci ildə paytaxtın ikinci Baş planı işlənib. Üçüncü Baş plan 1964-cü ildə Pespublika Nazirlər Soveti şəhəri tərəfindən təsdiqlənib. Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 1986-cı il qərarı ilə sonuncu Baş plan təsdiq olunub. Bu sənəd 2005-ci ilədək olan dövrü əhatə edib. Bu tarixdən etibarən aparılan tikintilər isə hər hansı bir plana əsaslanmayıb. İllərdir ki, Bakının Baş planının hazırlanması müzakirə mövzusudur. Mütəxəssislər və memarlar Baş planın hazırlanmasını və tikinti işlərinin bunun əsasında həyata keçirilməsini zəruri hesab edirlər.
Bu ilin əvvəlində açıqlanan məlumatlara görə, növbəti Baş planın - “Böyük Bakının Regional İnkişaf Planı”-nın gələn il ərzində hazırlanması nəzərdə tutulur. Fevralın 19-da Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi tərəfindən “Bakı şəhərinin Baş planının hazırlanması” üzrə layihə işlərinin satın alınması məqsədilə tender elan edilib. Almaniyanın “AS+P” şirkəti tenderin qalibi olub. Həmin şirkətlə 6 milyon 391,2 min ABŞ dolları (10 milyon 865 min manat) məbləğində satınalma müqaviləsi bağlanıb. 2020-ci ilin sonunadək sənədin yekun layihəsinin təsdiq üçün Azərbaycan hökumətinə təqdim olunması nəzərdə tutulur. “Böyük Bakının Regional İnkişaf Planı” isə 2035-cu ilədək dövrü əhatə etməlidir.
